چرا مسلمانان کریسمس و سال نو میلادی را جشن می گیرند؟

نویسنده: ایفئولوا صدیق اویلامی

ترجمه شده توسط: لطف الله زاهد

در سال‌های اخیر، تجلیل از جشن‌های کریسمس و سال نو در میان مسلمانان ساکن در مناطق جغرافیایی مختلف جهان افزایش قابل توجهی داشته است. نمادهای تجلیل از این جشنواره در تمام مناطق شهرهای مسلمان نشین به چشم می خورد. همچنان در رسانه ها و دنیای مجازی ظهور درختان کاج آراسته (بابانوئل)، چراغ های مزین کریسمس، تصاویر، آهنگ ها وشعارهای تعظیم کریسمس و... متواتر دست به دست می شود. و متأسفانه که این فرهنگ وعنعنهء وارداتی غرب مورد تایید برخی «مسئولان فتوا» در جوامع مسلمان نشین نیز قرار گرفته است.

حضرت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم با این فرمودهء شان : «مَنْ تشبه بقوم فَهُو منهم» «هر کس بخواهد از قومی تقلید کند، و در تلاش همسان سازی خود با مردمی بوده باشد آن شخص یکی از آنهاست» روشن می کنند که مسلمانان نمی توانند عید غیر مسلمانان را جشن بگیرند. در جای دیگر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به عید ما مسلمانان اشاره نموده می فرمایند: «هر امتی از خود عیدی دارد و این (عید فطر وعید اضحی) عید ماست».

در واقع، وقتی از عدم تجلیل کریسمس و سال نو صحبت می شود، در واقع اینجا بحث جدیدی به میان نیامده است و تعامل مسلمانان با سایر ملت ها به ویژه مسیحیان از دیروز شروع نشده و مورد تازهء نیست. اما با تاسف در سالیان پسین ما شاهد نمایش رفتارهای نابخردانه ای در این باب هستیم که تا به حال سابقه نداشته است.

براستی چه چیزهایی باعث این می شود که مسلمانان علاقهء بیش از حد به تجلیل از کریسمس وسال نو میلادی داشته باشند ؟

• جهالت و غفلت

جهالت و غفلت باید بدترین دشمن انسان ها باشد. به ویژه نادانی و بی خبری از قضایای بزرگی که ما با آن سروکار داریم زیرا جهالت وغفلت انسان ها را نه به جایی که باید باشند، بلکه به جایی می برد که نباید باشند. برخی از مسلمانان از حوادث پیرامون خود کاملا غافل اند و نه تنها از حقیقت وقایع و قضایای اتفاق افتاده درماحول شان نادان بوده بلکه هیچ سوالی نمی پرسند. کریسمس چیست؟ سال نو چیست؟ بابانوئل کیست؟ تعداد کمی از کسانی که این روزها را جشن می گیرند می توانند به این سوال ها پاسخ دهند.

کریسمس و سال نو که از نظر مفهوم در واقع مستقل از یکدیگر هستند، اکنون با هم ترکیب شده و به عنوان یک "جشنواره دینی-فرهنگی" در غرب ظاهر شده است. بسیاری از نمادهای به کار رفته در این جشنواره به عنوان بازتابی از فرهنگ غربی ها پدیدار شده است. به عنوان مثال، درختی که به نام درخت کریسمس (Christmastree) در سراسر جهان شناخته می شود، نزد مسیحیان مذهبی به عنوان درخت " تولد عیسی و اعلام رستاخیز وی" توصیف می شود. ولی به جوامع مسلمان نه به عنوان «درخت کریسمس»، بلکه تنها به عنوان نمادی از سرگرمی های سال نو، عرضه می شود.

واضح است که برخی از کسانی که کریسمس را جشن می گیرند نمادهایی که خود یا فرزندانشان به بهانه تجلیل از کریسمس آن را به تن می کنند، از ارتباط این نمادها با خرافات یا بت پرستی بی خبرند. جالب است که بدانید بسیاری از مسیحیان که به اصل حقیقت این روز پی برده اند به دلیل خرافه بودن کریسمس، این روز را جشن نمی گیرند. حتی، تاریخ 25 دسامبر در روسیه، جایی که اکثر مسیحیان در آن بسر می برند ، تعطیلات و رخصتی رسمی نیست.

• تشویق مسلمانان به پیروی از غیر مسلمانان

امروزه هیچ حوزه‌ای باقی نمانده است که مسلمانان در آن از غیرمسلمانان الگوبرداری نکنند، از تحصیل تا پوشیدن طرز لباس، از اقتصاد تا مسائل خانوادگی و .... متاسفانه آنچه را که آنها انجام می دهند ما سعی می کنیم مثل آنان بوده باشیم. و این دقیقاً همان چیزی است که حضرت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: «اگر آنها وارد سوراخ مارمولک شوند، شما هم به دنبال شان خواهید رفت». این مشکل در تجلیل از جشن های کریسمس هم به صورت رسمی و هم به صورت غیر رسمی وجود دارد. این امر به قدری مشهود است که "شگفت انگیزترین" مکان های تجلیل از سال نو و جشنوارهء کریسمس در کشورهای مسلمان برگزار می شوند.

برخی از مسلمانان که دچار عقده حقارت و پست نگری شخصیت خود به عنوان یک مسلمان شده‌اند، سعی می‌کنند با جشن گرفتن اعیاد مسیحی، خود را خوشنود و سرحال بسازند و می‌خواهند در بسیاری از فعالیت‌های خود هم رکاب غربی ها بوده متمدن به نظر برسند. اما باید دانست که تقلیدها تنها اصل را زنده نگه می دارند. هر چه بیشتر تقلید کنی، بیشتر شکست می خوری، هر چه بیشتر شکست بخوری، بیشتر تقلید می کنی. این یک دور باطل و یک بن بست بی پایان است. راه حل این است که زندگی ای داشته باشیم که بر اساس ارزش های خودمان ساخته شده است و برای زندگی کردن در راستای احیای آن ارزش ها تلاش کنیم.

• بیرون شدن از اصالت و ذات

در قرن بیست و یکم، تقریباً تمام جوامع مسلمان به تقویم هجری که زادهء فرهنگ اسلامی است، جز محاسبه ایام ماه رمضان و حج، دیگر هیچ علاقه ای ندارند. چرا که امور دنیوی ما تماما به تقویم غرب گره خورده است. مگر چی ضرری متوجه ما می شود اگر به هدف فرق میان مسلمانان و غیر مسلمانان و به نیت تفکیک میان حق و باطل تقویم هجری را در پیشبرد کارها به عنوان نظام تقویمی خود در تعین ( روز، هفته، ماه ، سال) اتخاذ نماییم.

ما به عنوان مسلمانان امروزی، تقویم هجری قمری را با توجه نکردن به اصل حوادث هجری در صدر اسلام رها کرده ایم، سختی هایی را که اولین مسلمانان پشت سر گذاشته اند را نادیده می گیریم و تقویم تحمیل شده ای مسیحی را با شکوه، تجلیل می کنیم. در این بین باید توجه داشت که تقویم ها ارتباط فوق العاده مهمی با اعتقادات مردم در جوامع دارند. به عنوان مثال، تقویم کشور اتیوپی، که یکی از معدود کشورهایی است که از تقویم خاص خود استفاده می کند، و این تقویم از سوی کلیساهای ارتدکس اتیوپی Tewahedoویژهء کشور اتیوپی تنظیم شده است. همین امر در مورد تقویمی که بودایی ها و چینی ها به تصویب رساندند نیز صدق می کند.

• فرصت طلبان تجاری

با نزدیک شدن به کریسمس در کشورهای غربی مشاهده می شود که گراف خرچ و مصارف به یکباره گی به شکل سرسام آور بلند می رود. چرا که مصرف گرایی جزء جدایی ناپذیر این جشنواره است. برخی از مطالعات نشان می دهد که مصرف هر خانواده در انگلستان در طول جشنوارهء کریسمس 29 درصد افزایش می یابد. البته، با توجه به زیاده روی در خرید چراغ های پر زرق و برق، و تبلیغات فریب دهنده رسانه ای اجناس وکالای سال جدید، و فرهنگ تبادل هدایای گران قیمت، بلند رفتن مصارف، زیاد جای تعجب ندارد.

طبعا شرکت های فعال در تجارت آنلاین و بازاریابی بین قاره ای که در روزهای اخیر افزایش چشم گیر یافته اند، شروع به تحمیل فرهنگ مصرف گزاف پول به بهانهء جشن کریسمس به جهان خارج از غرب کرده اند. متأسفانه شرکت های داخلی که نیز با این شرکت ها در رقابت هستند، به موازات این امر به وارد نمودن نماد های زینتی کریسمس روی آورده اند. مسلمانانی که دائماً این وضعیت را تجربه می کنند، شروع به پذیرش این حالت به عنوان یک وضعیت عادی کردند. حتی گاهی اوقات به دلیل پایان شدن قیمت ها چشم به راه این جشنواره می شوند.

• محافل ترویج فساد

جشن های کریسمس و سال نو آمیخته با فساد و گناهانی است که روح جامعه را می آزارد و ارزش های اسلامی را به اضمحلال می کشاند. با وجودی که این جشنواره نزد مسیحیان مبنای مذهبی و خانوادگی دارد، اما فساد و بداخلاقی که در این جشنواره صورت می گیرد این آئین مذهبی مسیحی را در یک وضعیت خیلی ناگوار رسانده است.

فحشا و فسادی که در انواع مهمانی ها، تعطیلات و سرگرمی های این جشنواره صورت می گیرد و بازی لاتاری که در واقع همان شکل آراسته قمار است و خداوند آن را حرام کرده است و می بینیم که در بسیاری از کشورها در حال ظهور است.

از آنجایی که برخی از مسلمانان در حال حاضر علاقه مند به این نوع فساد ها هستند، به جای محکوم کردن آنچه در این جشنواره اتفاق می افتاد، اکثر در صدد دفاع ازین جشنواره و تجلیل کریسمس می برایند. و حتی به موعظه های که از سوی علماء در این راستا می شود؛ گوش فرا نمی دهند.

نتیجه :

در خاتمه، همانطور که دیدیم، این موضوع گسترده‌تر از جشن کریسمس یا سال نو است، و و یک مبحث کاملاً جدی و وخیم است. بنابراین، این مشکل تنها با خطبه وموعظه و یا با نوشتن مقاله در رابطه به حرمت تجلیل از کریسمس و سال نو حل نمی شود. طبعا که این گونه تلاش ها در ایجاد یک راه حل مناسب سهم زیادی خواهند داشت. اما نیاز است که مشکلات را از ریشه باید حل نمود. مثلاً باید تلاش کرد تا دانش مردم را نسبت به تاریخ افزایش داد، به آنها فهماند که باید با نگاه انتقادی به مسائل نگاه کنند، و به دیگران باید تعلیم داد که ما تاریخ و ارزش های خود را داریم، می باید که اصالت و جوهرهء خود را بشناسیم و برای دست یافتن به شکوه وعظمت از دست رفته تلاش کنیم.

باز هم  به تکرار یاد آور می شویم که هر چه بیشتر از دیگران تقلید کنیم به همان مقدار شکست می خوریم، و هرچه بیشتر شکست بخوریم مجبورا به تقلید بیشتر روی می آوریم.

و راه بیرون رفت ازین دور باطل و بن بست پیچیده این است که در هر زمینه ای از اقتصاد گرفته تا سیاست، از فرهنگ گرفته تا آموزش، از هنر تا ورزش، بر اساس ارزش های خودمان زندگی کنیم و برای زنده سازی دوباره ارزش های اسلامی و انسانی خود در این زندگی سخت تلاش کنیم.